شیفتگان و شکارچیان کتاب

فصل مشترک زندگی امبرتو اکو - فیلسوف و نویسندهء نامدار ایتالیایی - و ژان کلود کریر - فیلم‌نامه‌نویس و بازیگر مشهور فرانسوی - شیفتگی و دلباختگی به کتاب است. آنان که عمری عاشقانه با کتاب زیسته‌اند، در گفتگویی مفصل به مرور تجربه‌های خود از همنشینی و همزیستی با کتاب پرداخته‌اند. ژان فیلیپ دوتوناک متن این گفتگو را در اثری گردآوری کرده که خانم مهستی بحرینی آن را با عنوان «از کتاب رهایی نداریم» در اختیار خوانندگان فارسی زبان قرار داده است. این اثر سرشار از نکته‌های نغز و ناب دربارهء وجوه تاریخی، فرهنگی و اجتماعی کتاب است که هر خوانندهء مشتاق به تاریخ کتاب و فرهنگ مطالعه در آن سخنی تازه خواهند یافت. اکو و کریر بر این باورند که «کتاب» به شکلی که ما می‌شناسیم از جمله اختراعاتی است که – همچون چرخ - در هنگام ساخت در کاملترین شکل ممکن بوده و نمی‌تواند از آنچه هست فراتر رود. حتی زمانی که کتاب الکترونیکی متولد شد، عملاً همان کتاب چاپی بود که لباس مجازی پوشید. بی‌آنکه تغییری در قد و قامت یا شکل و شمایلش ایجاد شود. گرچه کتاب الکترونیکی از حیث سهولت و گستردگی دسترسی امتیازهای فراوانی نسبت به نوع چاپی دارد، اما از جهت ساختار و محتوای قدمی فراتر از آن نیست. کتاب الکترونیکی شامل همان صفحه‌آرایی و همان صفحات پر از کلمه و جمله است که بجای آنکه بر کاغذ نقش بندند بر صفحهء مانیتور ظاهر می‌شود. اما همچنان کتاب است. چرخ هم از زمانی که اختراع شد تا امروز تغییری نکرده است. چرخِ امروز همان چرخ روز نخست است. چه بسا جنس یا اندازه‌اش تغییر کند یا در ماشینی جدید به کار آید، اما چرخ همیشه چرخ است و نمی‌تواند بیش از آنچه هست باشد. ادامه در لیزنا.